در شرايط كنوني جهان با توجه به تغييراتي كه در منطقهي خاورميانه روي داده يا در حال روي دادن است، نقش زنان بسيار قابل اهميت ميباشد. زنان كرد نيز از جمله زنان ساكن در خاورميانهاند كه مسائل و مشكلات و تغييرات اين منطقه در سرنوشت آنان نيز بسيار تاثيرگذار خواهد بود. زنان كرد علاوه بر تلاش براي دستيابي به حقوق انساني خود و زدودن آثار تبعيض جنسيتي، بايد در جهت دستيابي به حقوق مليشان همچون آزادي زبان كردي و توسعهي فرهنگ كرد و برخورداري از حقوق سياسي و اجتماعي و فرهنگي و مدني خويش تلاش نمايند.
تا كنون جنبش ملي مقدم بر جنبش فمينيستي زن كرد بوده و عمدتا آن را تحت پوشش قرار داده است. ”خانم روناك فرج“ مسئول ”مركز روشنفكري و اطلاعرساني زنان سليمانيه“ و سردبير هفتهنامه ”ريوان“ مخصوص زنان در سفري كه به كردستان ايران و شهر تهران داشت به نكتهي جالبي اشاره نمود. وي گفت: بعد از آزادي كردستان عراق ما زنان كرد متوجه شديم كه با وجود شركت فعالانه در جنبش ملي و كسب آزادي و رها شدن از سلطه رژييم ديكتاتوري صدام، هنوز زنان ما تحت خشونت جنس مذكر قرار دارند، دچار قتل ناموسي ميشوند و تبعيض عليه زنان بيداد ميكند. لذا زنان گرد هم آمده و بدين نتيجه رسيديم كه علاوه بر مشاركت فعال در جنبش ملي نيازمند مشاركت در جنبش رهايي زن نيز هستيم.
در واقع تجربه خانم روناك فرج و دوستانشان دروازه حقيقت بزرگي را بر ساير زنان كرد ميگشايد و آن اين كه جنبش فمينيستي نبايد در اولويت درجه دوم قرار گيرد و تلاش همهجانبه زنان كرد جهت رهايي زن از جنس دوم بودن و رهايي كرد از اقليت تحت ستم بودن، همراه و لازم و ملزوم همديگرند. اگر در تمامي كشورهايي كه بخشي از كردستان را به عنوان يك اقليت ملي در اختيار دارند (ايران، عراق، تركيه و سوريه) تمامي حقوق و قوانين به نفع زن اصلاح گردد و اما ملت كرد از حقوق خود بيبهره باشد زن كرد آزاد نشده و نيز چنانچه حقوق كرد در همه جا اعاده شود اما همچنان مردسالاري حاكم بوده و زن به عنوان جنس دوم تحت تبعيض و ستم قرار داشته باشد، باز هم زن كرد آزاد نميشود.
متاسفانه ديدگاه ملتهاي خاورميانه خصوصا فارسها و تركها و عربها نسبت به كردها عمدتا متاثر از ديدگاه حاكميتهاي منطقه است كه از زاويه منافع و ايدئولوژيهاي حكومتي خود، ملت كرد را مردمي خشن و جنگطلب معرفي نمودهاند و صدالبته اين تصوير غير واقعي است. اين تصوير غلط در ايران هم نسبت به كرد از ديرباز وجود داشته و حتي بعد از انقلاب تقويت هم شده است. اكنون جهت زدودن رسوبات اين برداشت نادرست از كرد نيازمند ارتباطات فكري و فرهنگي و شناخت مستقيم ملتهاي ساكن خاورميانه از همديگر هستيم تا به شناخت درست و درك متقابلي از همديگر نائل آئيم. در اين راستا زنان فعال كرد و فارس تلاش مثبتي را آغاز نمودهايم.
به دنبال شركتم در پانزدهمين ”كنفرانس بنياد پژوهشهاي زنان ايران در برلين“ فرصت خوبي براي ارتباط با زنان ايراني در خارج از كشور فراهم آمد. در بازگشت به ايران متوجه شدم كه ”خانم سجادي“ از فعالان مركز فرهنگي زنان مايل به ديدار اينجانب و بانوان فعال مركز فرهنگي زنان هستند. در يك ديدار دوستانه در تابستان امسال با بانوان نويسنده و روشنفكر اين بنياد آشنا شدم و شوق و تمايل دوجانبه براي ارتباط زنان فعال كرد و فارس موجب شد كه مقدمات دعوت از بانوان ”مركز روشنفكري و اطلاعرساني زنان سليمانيه“ توسط ”انجمن زنان كرد مدافع صلح و حقوق بشر“ فراهم آيد.
ورود دو تن از اعضاي اين مركز به سنندج سرآغاز يك سلسله ديدارها و سفرهاي فرهنگي زنان شد. با ورود خانم ”روناك فرج“ و ”شيدا صلاح“ به سنندج ديدارهاي گستردهاي با زنان فعال سنندج انجام شد و نهايتا ”ورك شاپ“ بررسي مشكلات زنان در مركز خانهي تشكلها، با همكاري بانوان فعال سنندج برگزار شد و زنان سنندج به اين نتيجه رسيدند كه بايد همزمان با تلاش در جهت ايجاد يك خانهي امن براي پناه دادن زنان خشونتديده و آسيبديده يا در معرض خطر قتل، جهت چاپ و نشر ماهنامه خاص زنان و نيز مطالعه و نوشتن و ارتقاي سطح فكري فرهنگي خود و تغيير نگرش
غالب مردسالارانه و سنتي در اجتماع تلاش نمايند.
آنچه كه بسيار جالب توجه بود اتحاد و يكپارچگي زنان NGOهاي مختلف سنندج جهت هرچه بهتر برگزار نمودن اين وركشاپ بود كه نمودي از پتانسيل بالاي زنان براي انجام كارهاي گروهي است.
در ادامه جمعي از بانوان عضو ”انجمن زنان كرد و مدافع صلح و حقوق بشر“ سنندج با بانوان ”مركز روشنفكري و اطلاعرساني زنان سليمانيه“ همسفر شده و در شهر مهاباد ديداري صميمانه با زنان فعال مهابادي و نيز بانوان انجمن ”ژين“ داشتند. در اين ديدار نيز نحوهي ارتباط انجمنهاي زنان در كردستان ايران و عراق و تبادل تجربيات، مورد بحث و بررسي قرار گرفت.
در سفر به تهران ديداري بسيار صميمانه با بانوان ”مركز فرهنگي زنان“ صورت گرفت و اعضاي اين انجمن از نحوهي فعاليتهاي همديگر مطلع شده و مشكلات زنان ايران و عراق را مورد بررسي و تبادل نظر قرار دادند.
همچنين صحبتهاي زيادي در مورد وضعيت زنان كرد و نحوهي ارتباط آنها با زنان فعال فارس صورت گرفت و قرار شد كه مطالب و نوشتههاي هر دو طرف در مطبوعات و سايتهاي اينترنتي هر يك منعكس شده و نيز ستوني از سايت تريبون فمينيستي به زنان كرد اختصاص يابد. از آنجا كه ”مركز روشنفكري و اطلاعرساني زنان سليمانيه“ علاقهمند به ترجمهي آثار بانوان نويسنده همچون خانمها ”نوشين احمدي خراساني“، ”فيروزه مهاجر“ و ”پروين اردلان“ و غيره است، در مورد ترجمهي آثار زنان فمينيست ايران به زبان كردي و نيز ترجمهي آثار فمينيستهاي كرد به زبان فارسي اقداماتي صورت پذيرد و نيز تمهيداتي جهت دعوت و شركت متقابل در كنفرانسها و سمينارهاي مربوط به زنان فراهم گردد.
در اين ديدار اعضاي ”انجمن زنان كرد مدافع صلح و حقوق بشر“ تاكيد كردند كه زنان كرد مايل به جنگ و خشونت و خونريزي نيستند و بايستي با شناخت و درك متقابل همديگر سعي كنيم ديدگاههاي افراطي منفي را زدوده و فضايي فراهم نماييم كه همگي ضمن برخورداري از حقوق انساني و ملي خود در صلح و رفاه زندگي كنيم.
در ادامه ارتباطات فرهنگي زنان فعال كرد تركيه از ”انجمن زنان كرد مدافع صلح و حقوق بشر“ جهت شركت در ”فستيوال باتمان“ دعوت به عمل آوردند. از جمله دستآوردهاي اين سفر نيز ارتباط با زنان فعال كرد و ترك در كردستان تركيه بود به عنوان مثال ديدار با ”مادران آشتي“ در دياربكر و ”انجمن زنان ديار بكر“ كه داراي خانهي امن جهت پناه دادن به زنان خشونتديده بودند و نيز ”زنان مدافع حقوق بشر“ در شهر كردنشين باتمان و نمايندگان زن شوراي شهر باتمان و شهردار زن بتليس و زنان فعال عضو DEHAP و زنان ترك فمينيست و مدافع حقوق بشر و نيز ديدار با خانم ”ليلا زانا“ پارلمانتاريست كرد كه 10 سال در زندان به سر برده است.
در جلسهاي كه براي سخنراني فمينيستها ترتيب داده شده بود، خانم تركي كه مدافع حقوق بشر است به زبان كردي اندكي صحبت كرد كه تشويق فراوان حضار را به دنبال داشت. بسيار جالب بود كه زماني ”ليلا زانا“ به خاطر قسم به زبان كردي 10 سال زنداني شد. امروز ثمرهي ايستادگي وي و ملتش احترام زنان فمينيست ترك به زبان و فرهنگ كرد است و اين حاكي از درك متقابل زنان از رنجهاي يكديگر ميباشد.
در ادامهاين ارتباطات فرهنگي زنان فعال كرد تركيه تمايل خود را براي دعوت همزمان از زنان كرد و فارس و آذري ايران براي شركت در كنگرههاي آيندهي كردستان تركيه ابراز داشتند كه اين فرصتي است براي شناخت و همبستگي و درك متقابل زنان كرد و ترك و فارس و .... از همديگر.
تريبون فمينيستي ايران
رؤيا طلوعي (عضو انجمن زنان كرد مدافع صلح و حقوق بشر)