آمارها نشان می دهد که"پدران"در صدر افراد آزار رسان به کودک قرار دارند و براین اساس در سال گذشته بیش از 37 درصد کودک آزاری های گزارش شده توسط پدر صورت گرفته است.
این درحالی است که پدر در قوانین ایران به عنوان ولی و سرپرست است و به گفته حقوقدانان نگاه مالکیت پدر بر فرزند در قوانین ما حکمفرماست.
این نگاه شی گونه سبب شده است که حتی پس از نهادن عنوان جرم عمومی بر کودک آزاری در سال 81 توسط مجلس شورای اسلامی، همچنان پدر از این قانون مستثنی شود.
همچنین درقانون جزای اسلامی ایران آمده است که تنبیه کودک توسط پدر به حد تربیت مجاز است و این درحالی است که قانون فوق مغایر با قوانین حمایتی و کنوانسیون حقوق کودک است که ایران در سال 72 به آن پیوست.
براساس مفاد قانونی برای حد تنبیه هیچ مرز و محدودیتی اشاره نشده و تعیین آن نیز برعهده قضات نهاده شده است.
همچنین در قانون آمده است چنانچه پدر یا جد پدری فرزند خود را به قتل برساند قصاص نمی شود بلکه به پرداخت دیه و تعزیر محکوم می شود.
برای تشکیل پرونده و رسیدگی به موارد کودک آزاری توسط پدر نیاز به شاکی خصوصی است که در این میان به ندرت خانواده کودک آزار دیده از پدر خانواده که حکم سرپرست و نان آور خانواده را برعهده دارد،شکایت می کنند که این خود دلیلی دیگر بر آن شده است که همچنان پدران در صدر کودک آزاران قرار گیرند.
کودک آزاری به عنوان یک پدیده تابو هر روز بیش از پیش در جامعه رواج پیدا می کند و این نشان می دهد که قوانین مربوط به این مساله نتوانسته است اهرمی برای جلوگیری از این پدیده باشند.
ازسوی دیگر قوانین کشور ما تنها در مورد آزارهای جسمی و تعرض جنسی برای فرد مجرم مجازات تعیین کرده است درحالی که کودک آزاری طیف وسیعی ازصدمات روحی و آزارهای جنسی مانند بی توجهی،بدرفتاری ، ناسزا گفتن به کودک،تحقیرهای روانی و یا حتی نشان دادن صحنه های مستهجن را شامل می شود که مجازاتی برای هیچ یک از این موارد در قانون در نظر گرفته نشده است.
رییس انجمن حمایت از حقوق کودکان در این زمینه گفت:تعریف سازمان بهداشت جهانی از کودک آزاری عبارتند از هرگونه آسیب و یا تهدید سلامت جسم،روان،سعادت،رفاه و بهزیستی کودک یا هرگونه کوتاهی و غفلت و انجام هر نوع عملی که موجب آزار جسمی، ذهنی ، عاطفی و روانی کودک شده و به رشد و سلامتش ضربه زند است.
"لیلی ارشد" در گفت و گو با خبرنگار سینا افزود : استثمار کودکان در هر زمینه و یا بی توجهی به نیازهای جسمی کودک و کودک آزاری روانی همانند فحش ، توهین و تبعیض نیز کودک آزاری است در حالی که بسیاری از والدین این موارد را کودک آزاری به شمار نمی آورند.
به گفته وی ، نوعی دیگر از کودک آزاری سوء استفاده جنسی از کودک و یا استفاده از کودکان در قاچاق مواد مخدر است.
وی ادامه داد : یکی از مفاد پیمان نامه حقوق کودک بر تحصیل کودکان تاکید دارد و به همین دلیل ممانعت از تحصیل کودکان نیز نوعی کودک آزاری به شمار می رود. هم در قانون اساسی و هم در مفاد آیین نامه حقوق کودک آموزش کودکان تا سنینی اجباری است و این در حالی است که آمار بالایی از کودکان کشور ما به دلیل مشکلات اقتصادی تحصیل نمی کنند

وی تاکید کرد : با توجه به این که در زمینه کودک آزاری اقدامات موثری انجام نشده و از طرفی مشکلات جامعه روز به روز پیچیده تر می شود آینده روشنی در این زمینه پیش بینی نمی شود.
وی در ارتباط با آمار کودک آزاری در کشور گفت : به دلیل نبود سیستم گزارش دهی در زمینه کودک آزای آمار کلی در این زمینه وجود ندارد اما
در سال گذشته 165 مورد کودک آزاری به انجمن حمایت از حقوق کودکان گزارش شده است که 8/43 درصد از کودک مورد آزار قرار گرفته پسر و 2/56 درصد دختر بوده اند.
ارشد افزود : بیشترین آزار کودکان با 5/37 درصد توسط پدران صورت گرفته است و مادران با 8/18 درصد رتبه دوم را داشته اند.
وی سایر کودک آزاران را به ترتیب پدر و مادر به طور مشترک با 8/13 درصد ، نامادری 6/10 درصد ، مدیر و معلم 3/6 درصد ، ناپدری 4 درصد و ناپدری و نامادری با هم 7/3 ، و موسسات نگهداری کننده از کودکان 5/2 درصد مادر و ناپدری 9/1 درصد اعلام کرد.
رییس انجمن حمایت از حقوق کودکان گفت : آمار مربوط به کودک آزاری سال گذشته نشان می دهد که بیشترین کودک آزاری با 6/70 درصد جسمی بوده است که از این میان کتک زدن با کمربند ، دست ، کابل و سوزاندن بیشتر روش کودک آزاری جسمی کودکان بوده است.
وی ادامه داد : 3/6 درصد ازکودک آزاریها و به عبارتی دومین جایگاه ، آزارهای جنسی بوده است که البته به نظر می رسد درصد این نوع آزار بالاتر از این رقم بوده ولی به دلیل تابو بودن مساله و برخی ملاحظه کاری ها از سوی والدین و یا شرم کودک بیان نشده باشد.
این کارشناس اجتماعی اظهار داشت : سایر کودک آزاری ها به شکل 4/4 درصد فرار از خانه ، 5/. درصد از موارد اخراج از خانه ، 4/4 حبس در خانه و حمام ، ممانعت از ملاقات با مادر مطلقه 1/3 درصد ، مسامحه و بی توجهی به نیازهای اساسی کودک 5/2 درصد ، سو استفاده از کودکان در تکدی گری و ممانعت از تحصیل 8/3 درصد بوده است.
وی با تاکید بر این که آمارهای فوق نشان می دهد ، بیشترین آزار کودکان در خانه و توسط پدر صورت می گیرد ، افزود : قوانین ما به نفع کودکان نیست و مالکیت پدر بر کودک وجود دارد در حالی که کودک شی نیست بلکه یک موجود کامل است.
وی تصریح کرد : هر چه میزان سواد والدین بالاتر باشد به دلیل این که والدین بهتر می توانند رفتارهای خود را کنترل می کنند کودک آزاری کمتر صورت می گیرد.
وی ادامه داد : از سوی دیگر در بسیاری از موارد خانواده ها به دلیل اعتقادات مذهبی خود ، سعی می کنند رفتار کودک را به سمتی که خود قبول دارند سوق دهند که در بسیاری از موارد کودک قبول نمی کند و این سبب اختلاف والدین با کودک و بروز مساله کودک آزاری و خشونت علیه می شود.
این کارشناس امور اجتماعی خاطر نشان کرد : یکی از مشکلات در مساله کودک آزاری این است که کودک نمی تواند به مراجع قضایی و یا نیروی انتظامی مراجعه و شکایت کند حتی اگر هم امکان مطرح موضوع از سوی کودک ممکن شود حرف وی مورد استناد دادگاه قرار نمی گیرد و این در حالی است که کودکان به درستی می توانند مسایل خود را مطرح کنند.
وی ادامه داد : همچنین در قوانین ما ، قانونگذاران برای آزارهای جنسی که شدیدترین مصداق آن زنای به عنف و لواط است مجازات اعدام در نظر گرفته اند اما برای سطوح پایین تر آزارهای جنسی هیچ مجازات پیش بینی نشده است در حالی که آزار جنسی تنها تجاوز جنسی و یا زنای به عنف نیست.
به گفته این کارشناس ، در بسیاری از موارد در پرونده های کودک آزاری قاضی تجاوز جنسی محارم همانند ناپدری را مورد توجه قرار نمی دهد و استدلال وی نیز برای این عمل این است که اگر این مورد را توجه کند باید روزانه 40 تا 50 حکم اعدام صادر کند که این مقدور نیست.
ارشد ادامه داد : چون اغلب پدر و مادر عامل کودک آزاری هستند معمولا از خود و یا همسرشان شکایت نمی کنند و باید تدبیری اندشیده شود که قوانین بیش از این از کودک حمایت کند.
وی تصریح کرد : پس از ارایه طرح 12 ماده ای به مجلس شورای اسلامی کودک آزاری در سال 81 جرم عمومی شناخته شد و یکی از مفاد این طرح این است که هر فردی در جربان کودک آزاری قرار بگیرد ولی آن را گزارش ندهد می تواند مورد تعقیب قضایی قرار بگیرد.
وی ادامه داد : برای برخورد با مساله نیاز به یک سیستم گزارش دهی وجود داشته باشد در بسیاری از موارد پرستاران و پزشکان خود را ملزم به گزارش مواردی که مشکوک به کودک آزاری است نمی دانند.
به گفته وی ، ماده 19 پیمان نامه حقوق کودک دولتها را موظف می کند که از کودکان حمایت کنند و هر گون بدرفتاری والدین و یا سرپرستان را مانع شوند ولی در ایران این اتفاق نمی افتد.
وی خاطر نشان کرد : هر کسی که کودک را مورد آزار قرار بدهد باید تحت تعقیب قرار بگیرد ولی بندی از قانون که توسط شورای نگهبان از طرح 12 ماده ای حذف شد پدر را از این قانون مستثنی کرد و این به این معنی است که برای رسیدگی به این موراد باید شاکی وجود داشته باشد که حتی در آن صورت نیز تنبیه به حد تربیت در قوانین ما مجاز شناخته شده است.
به گفته وی ، آنچه مسلم است در تحقیقات علت این که چرا کودکان مورد
آزار قرار می گیرند مشکلات اقتصادی از جمله بیکاری ، عدم مهارت ،
مهاجرت خانواده ها ، اعتیاد و نا آگاهی والدین عنوان می شود.
وی گفت : یکی از موارد اعتراض حقوقدانان در زمینه حقوق کودک این است که در قانون جزای اسلامی آمده است که اگر پدر یا جد پدری فزرند خود را بکشد قصاص نمی شود و به پرداخت دیه قتل به ورثه و تعزیر محکوم می شود در حالی که ماده 223 این قانون می گوید هر گاه بالغی نابالغی را بکشد قصاص می شود و این به این معنی است که اگر پدری فرزند پنج ساله اش را بکشد قصاص نمی شود ولی اگر فرزند پنج ساله دیگری را بکشد قصاص می شود.
وی تاکید کرد : در ماده 6 کنوانسیون حقوق کودک ، حق ذاتی هر کودک برای زندگی به رسمیت شناخته شده است و به کشورهای عضو کنوانسیون توصیه شده است که حداکثر امکانات خود را برای بقای کودکان به کار گیرند.
وی افزود : چگونه است که قوانین ما کودکان را در زمان جنینی مورد حمایت قرار می دهد و اجازه سقط جنین به والدین نمی دهد ولی در سنین بالاتر این اجازه را به پدر وی داده می شود.
به گفته این کارشناس کودک آزاری در کشور ایران مربوط به دوره حال نیست و در گذشته نیز به صورت پنهان و تابو وجود داشته است ولی با تلاش کشورهای اروپایی برای مطرح مساله در ایران نیز این مشکل به صورت علنی مطرح شد.
وی تاکید کرد : در کشور ما به همان اندازه ای که قوانین حمایتی در مورد کودکان بسیار کم است قوانینی نیز که در این زمینه وجود دارد به درستی اجرا نمی شود.
ارشد افزود : مبارزه با کودک آزاری یک عزم ملی می خواهد و یکی از خواسته های اساسی برای حمایت از کودکان داشتن نهادی مثل شورای عالی کودک است که جای این شورا ، در کشور ما بسیار خالی است.
به گفته وی ، زمانی که آمار جمعیت کودکان کشور ما بالاست است و جز کشورهای جوان به حساب می آییم باید نهادی مشخص ، برای بررسی همه جانبه مسایل کودکان وجود داشته باشد.
وی گفت : هم اکنون طرحی در این زمینه به مجلس داده شده است ولی هنوز اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.
وی یکی از روش های کنترل کودک آزاری را آموزش روش های فرزند پروری به والدین دانست و افزود : علت موفقیت بسیاری از کشورهایی که توانسته اند کودک آزاری را کنترل کنند این است که شیوه های فرزند پروری را والدین آموزش داده اند.
رییس انجمن حمایت از حقوق کودکان اظهار داشت : حتی تعدادی از والدین به دلیل بیماری های روانی اقدام به خشونت می کنند ولی هیچ قانونی به ما کمک نمی کند که والدین را ملزم کرد که برای مداو به درمانگاه بروند.
وی تاکید کرد : کودکانی که مورد آزار قرار می گیرد در بزرگسالانی همواره احساس خلا خواهند کرد ، احساس ناامنی عاطفی و روانی دارند ، مسوولیت پذیریشان کم شده و معمولا منزوی و مردم گریز می شوند و
نمی توانند به دیگران محبت کنند ، پرخاشگر می شوند و کودکانی که آزار می بینند در آینده خود آزار رسان می شوند.
وی ادامه داد : در ارتباط با این که شیوع کودک آزاری در کشور ما چقدر است هیچ آماری در دست نیست ولی آنچه مسلم است به دلیل مشکلاتی که افراد با پیچیده شدن روابط اجتماعی پیدا می کنند این مساله گسترش پیدا خواهد کرد.
وی گفت : در بسیاری از موارد زمانی که کودک مورد آزار قرار می گیرد خانه را ترک می کند و در این میان ممکن است مسایلی پیش آید که نتوان جبران کرد.
دوشنبه، 27 مهر، 1383