از ديروز جو دانشگاه تهران امنيتی شده است. همه ی درهای دانشگاه را باز کرده اند و همه بايد برای ورود کارت نشان بدهند. نگهبان ها جاهايشان عوض شده است و بی سيم به دست در دانشگاه چرخ می زنند. مورد مهمی که برای ورود از همه ی درها به آن توجه می شود حجاب دختران است. ديگر کسی با روسری حق ورود ندارد و آنهای ديگر هم بايد موهايشان را بپوشانند.
حالا قرار است جلسه حجاب در بوته ی نقد در چنين فضايی امروز (اول آبان ماه ۱۳۸۲) در دانشکده ی علوم دانشگاه تهران بر گزار شود.
از در خيابان قدس وارد می شوم. مرد نگهبان می گويد کارت؟ نشان می دهم. می گويد مقنعه ات را جلو بکش. می پرسم چه خبر شده است؟ جواب می دهد وظيفه شرعی دارم تا تذکر حجاب بدهم.
جلسه که قرار بود ساعت ۳۰/۱۲ شروع شود تا ساعت ۱ صرف جمع شدن دانشجويان و حضور مهمانان می شود. بالاخره مريم خراسانی ـ يکی از مدعوين ـ می آيد و جلسه با صحبت های او شروع می شود.
بيشتر دختران سالن که نيمی از جمعيت را تشکيل داده اند دختران چادری هستند. شايد برای اينکه مباحثی تحت عناوينی مثل حجاب تا به حال به صورت فقهی و يک طرفه بيان شده اند و دخترهای غير چادری که به نظر می رسد با حجاب به شکل شرعی اش ـ نه عرفی و قانونی ـ ميانه ای ندارند چندان اقبالی به گفت و شنود درباره حجاب از اين منظر نشان نمی دهند.
مريم خراسانی صحبت هايش را با ارتباط حجاب با مفاهيمی چون لباس و هويت شروع می کند و به هويت انسان از سه منظر ليبراليزم، مارکسيزم و اسلام، بخصوص نگاه به زن در اين سه ديدگاه می پردازد. وی با اين نتيجه که هر سه مورد قائل به سرشت و ماهيت متفاوت برای زن و مرد هستند و همچنين عرصه های فعاليت را به دو بخش عمومی و خصوصی تقسيم می کنند؛ به مبحث حجاب وارد می شود. وی به تاريخچه ی لباس و پوشش در غرب می پردازد که زنان برای اينکه مجبور نباشند لباس های سنگينی که گاه وزن آنها به چند کيلو می رسيده است را بپوشند مبارزه کردند و در ايران نيز به مساله ی اندرونی و بيرونی اشاره می کند و می گويد حجاب راهکاری بود تا اندرونی با زن به جامعه و محيط فعاليتش بسط بيابد.
پس از مريم خراسانی، فريبا علاصوند با نقدی بر سخنان خراسانی صحبت خود را شروع می کند. وی می گويد که معتقد است جريانات مثبتی که در طول تاريخ انجام گرفته اند را فمينيست ها بيش از اندازه زنانه جلوه داده اند تا برای منافع خود از آن سود ببرند. او می گويد فمينيست ها مسايل را در سايه چند گزاره ی از پيش تعيين شده بررسی می کنند که حجاب نيز يکی از آنها است. او بيان می دارد که از بين گزينه ی حجاب به صورت بسيار غليظ آن و آنچه که فمينسيت ها ادعا دارند بايد به گزينه ی سومی دست يافت.البته علاصوند در تشريح اين گزينه ی سوم نا موفق می ماند. او به نقد سخن مريم خراسانی که حجاب را باعث نگاه به زن به عنوان ابژه ی جنسی می داند می گويد حجاب از اين برداشت جلوگيری می کند و البته در جايی ديگر از حرف های خود به کشورهای اروپايی اشاره می کند که هيچ مردی به هيچ زنی نگاه نمی کند و آن را از آزادی های جنسی می داند که باعث شده است آستانه ی لذت آنها بالا رود!
جلسه ی حجاب در بوته نقد که قرار بود به صورت مناظره برگزار شود درواقع به پرسش و پاسخی بدل می شود که دو سخنران به سوال های دانشجويان حاضر در سالن جواب می دهند. سوال های دانشجويان بيشتر به ديدگاه دو سخنران درباره ی حجاب بر می گردد و جلسه از ساعت سه بعد از ظهر گذشته است که به کار خود پايان می دهد.
تريبون فمينيستي ايران
